Adelajda Heska (ur. ok. 1324, zm. po 25 maja 1371) była drugą żoną Kazimierza III Wielkiego i królową Polski w latach 1341–1368. Pochodziła z niemieckiego rodu książąt heskich jako córka Henryka II Żelaznego i Elżbiety z dynastii Wettynów.
Małżeństwo z Kazimierzem Wielkim
Ślub Adelajdy z Kazimierzem odbył się 29 września 1341 roku w Poznaniu, a tego samego dnia została koronowana na królową Polski. Małżeństwo miało charakter polityczny, jednak od początku było nieudane. Para nie doczekała się potomstwa, co przyczyniło się do pogorszenia relacji. Kazimierz oddalił Adelajdę i zamieszkał z Krystyną Rokiczaną, a później poślubił Jadwigę żagańską, co doprowadziło do bigamii i konfliktów z Kościołem.
Wygnanie i walka o prawa
Adelajda została zmuszona do opuszczenia Polski i powróciła do Hesji. Pomimo oddalenia, nie zrzekła się tytułu królowej i prowadziła działania w Stolicy Apostolskiej, domagając się unieważnienia późniejszych małżeństw Kazimierza. Zmarła po 25 maja 1371 roku i została pochowana w klasztorze augustiańskim w Kassel.
Dziedzictwo
Adelajda Heska jest pamiętana jako królowa, która mimo osobistych upokorzeń, konsekwentnie broniła swoich praw i godności królewskiej. Jej historia ukazuje trudną pozycję kobiet w średniowieczu oraz ich determinację w walce o należne im miejsce w historii.